Balkon Çiçekçiliği

   Havalar yavaş yavaş ısınmaya başlıyor. Her ne kadar daha erken olsa da bahar geliyor. Bahçen yok diye üzülmeyin. Ufak da olsa bir balkonunuz da mı yok?

    Kendi çiçeklerinizi, sebze ve hatta meyveni yetiştirebilmenin keyfi başka hiç bir şeyde yoktur. Bu keyfi tekrar tatmak için, en azından çiçek yetiştirerek tatmak için balkon çiçekçiliğine başlamanın tam zamanı. Balkon çiçekçiliğinde hayatınıza güzellik katacak çiçekli ve çiçeksiz süs bitkileri ve hatta içinde yenilebilir bitkilerinde bulunduğu bir çok türü birlikte yetiştirebilir ve bakımlarını yapabilirsiniz.

Neler yetiştirebiliriz?

     Balkonunuzun boyutu burada çok önemli değil. Elimizdeki seçenekleri, kendi ihtiyaçlarımıza göre sıralayıp önceliklerimizi belirleyebilirsiniz. Balkonlarda mevsime uygun soğanlı bitkiler, yeşillikler, süs bitkileri ve bodur ağaçlarla meyve ve sebze yetiştirmek mümkün. Örnek olarak saksılarda domates, salatalık, patlıcan, biber, soğan, sarımsak, ıspanak, bezelye, marul, fasulye, pırasa, havuç, turp, tere, maydanoz, semiz otu, dere otu, nane, fesleğen, çilek ve pek çok farklı sebze-meyve üretimi yapabilirsiniz.

     Bunun yanında çiçeklerin neredeyse sınırı yok. Saymakla bitmez. Tohumdan üreterek, fide alarak ya da gelişmiş olarak her türlü çiçek yetiştirmek mümkün. Çiçek seçimi biraz da balkonumuzun gün içinde ne kadar güneş aldığına bağlı. Sabahtan akşama kadar güneş alan bir balkon için çiçek türlerimiz farklı, sadece sabah ya da öğleden sonra güneş alan balkon için farklı ya da hiç güneş almayan balkonlar için farklı bitkiler seçmemiz gerekir.

Nasıl başlayalım?

    Eğer balkon bahçeciliği sizin için yeniyse, fesleğen, nane, maydanoz, roka ve biberiye gibi aromatik bitkiler en basit ve idea seçeneklerdir. Marketten aldığınız bitkilerin canlı bir dalını bir bardak suya koyup kök salmasını beklemek ya da pakette satılan hazır tohumları kullanmak gibi iki farklı seçeceğiniz var. Örneğin pazardan aldığınız bir nanenin kalın olan saplarını suda köklendirmeniz mümkün. Aromatik bitkiler çoğunlukla küçük topraklarda hızla büyüyen arsız bitkilerdir. Bu sebeple işiniz nispeten daha kolay olacaktır.

Balkonda yetiştirilebilecek bitkiler;

• ALİSYUM
• LAVANTA
• LOBELYA ÇİÇEĞİ
• BODRUM PAPATYASI
• EBEGÜMECİ ÇİÇEĞİ
• GAZANYA
• TORENYA ÇİÇEĞİ
• BEGONVİL
• GÜL
• YASEMİN
• SARDUNYA
• ORTANCA ÇİÇEĞİ
• PETUNYA (KAHKAHA ÇİÇEĞİ)
• HERCAİ MENEKŞE
• CAM GÜZELİ
• ZİNYA (KİRLİ HANIM ÇİÇEĞİ)
• LATİN ÇİÇEĞİ
• ACIBAKLA
• MARUL
• MAYDONOZ
• NANE
• DOMATES
• SALATALIK
• PATLICAN
• BİBER

Toprak seçimi

     Bitki yetiştirmede en önemli olan unsur temiz ve verimli bir toprak. İçinde hastalık, zararlı böcek ve yabani ot tohumu olmayan bir toprakla işe başlamalısınız. Bunun için torf alabilirsiniz.

     Torf, tamamen organik maddelerden hazırlanan bir toprak türüdür. Elinizdeki toprağı temizleyip çapalayarak gübre ile de destekleyebilirsiniz. Gübrenin organik sertifikalı olması önemli. Koyun ya da büyük baş hayvan gübrelerinde hayvanların yediği bitkilerin tohumları bulunacağından, elenmiş dahi olsa yabani bitkilerden kurtulamazsınız. Sıvı bitki besleme ilaçlarından da yardım alabilirsiniz. Her şeye biraz daha hakim olduğunuzda evdeki atıklarınızdan komposto yapıp kendi geri dönüşümünüzü de sağlayabilirsiniz. Toprağı temizleyip düzenlemek, ekmek ve gerektiğinde yer değiştirebilmek için küçük bir ekim seti mutlaka edinin.

     Evde basit bir toft toprağını şu şekilde hazırlayabilirsiniz. Evde salata yapılır değil mi? Marul yaprağı, salatalık, domates kabuğu, maydonoz sapı, çeşitli sebzeler gibi diğer organik atıklar. Hepsini blender da çekip ufalayın. Taze oldukları için sulanacaktır, önemli değil. Elinizdeki toprağa karıştırıp birkaç gün güneşte toprağı karıştırarak kurutun. İşte size verimli toprak.

Kısaca torf toprağı aşağıdaki gibi tanımlayıp, faydalarını sayabilirim.

• Torf çiçek toprağı, tamamen organik maddelerden hazırlanan bir toprak türüdür. Bu toprakta yapay olan hiçbir madde yer almaz.
• Genellikle nemli ve ılıman bölgelerin bitkileri için tercih edilmektedir.
• Torf toprağın bilinen bir diğer adı “turba toprağı” olmaktadır. Turba toprağı bitki yetiştirme konusunda sizlere büyük kolaylık sağlayacaktır.
• Torf toprak zaman içinde göl ve bataklık gibi alanlarda, bitkilerin su altında kalıp yıllar içinde çürümesiyle oluşmaktadır.
• Sarı, kahverengi ya da siyah renklerde olan torf toprağı besin maddesi içermemektedir.
• Yaygın şekilde kullanılan torf toprağı, çok bitki ayrımı yapmaz.
• Bir bitkinin sağlıklı şekilde büyümesine destek olması için kullanılır.
• Torf bulunduğu saksıda nem dengesini düzenler. Bitkinin çürümesini önler.
• Saksıya eklenen gübrenin saksıda uzun süre kalmasını sağlayan torf toprak, bitkinin yeterli oranda su almasına da destek olur.
• Torf toprak karışımı organik madde açısından zengindir. Yıllar içinde çürüyen çeşitli bitkiler, bu toprağın mineral değerini de yükseltmiştir.
• Lifli bir yapıya sahip olan torf toprak, pH değeri bakımından ideal değerdedir. Bitkiler için önerilen 5.5 ve 6.5 pH aralığındadır. Bu değer toprağın verimli olmasına yardımcıdır.

Saksı seçimi

   Piyasada çok çeşitli saklılar var ama siz yine de saksı konusunda kendinizi sınırlamayın. Evdeki yoğurt kovaları, zeytinyağı tenekeleri ya da tahtadan hazırlayacağınız her şey saksı olarak kullanılabilir. Önemli olan altlarında mutlaka fazla suyun atılabilmesi için delik olmasıdır.  Bodur ağaçlar, gül veya uzun gövdeli çiçekler  için mutlaka derin ve geniş saksı gerekecektir, yayılan sebze, meyveler ve çiçekler için ise geniş ve sığ kaplar.

Hava şartları ve konum

     Balkonun konumu, rüzgâr alma miktarı, hangi saatlerde ne kadar güneş gördüğü oldukça önemlidir. Cam ile kapatılan bir balkon bu anlamda en ideal seçeneklerden biri olabilir. Kışı da zarar görmeden atlatan bitkilerinizi dört mevsim yaşatabilirsiniz böylece. Yeterli güneş alan bir balkonda hemen her şeyi yetiştirebilirsiniz. Koşullarınızı daha iyi hale getirmek için açık bir balkonda ufak kış bahçesi kurabilirsiniz.

     Bunlarla birlikte düzenli sulama da hayati önem taşır. Sabah erken, güneş doğmadan hemen önce sulama, en ideal zamandır. Akşam güneş çekildikten sonra da sulanabilir fakat özellikle akşamları soğuk olan bölgeler de ya da günlerde akşam sulaması uygun olmaz. Direk güneş ışığı altında özellikle sulama zorunlu hal almadıysa yapılmamalıdır. Yapraklarda birikecek su tanecikleri mercek görevi görerek yaprakların yanmasına neden olabilir. Ayrıca güneş altında buharlaşma yoluyla su kaybı fazla olacağından verilen suyun çoğu bitki tarafından kullanılamadan buharlaşma yoluyla kaybolacaktır.

Zaman ve ihtiyaçlar

     Yaz meyve ve sebzelerinin tümünü Nisan ayının başında ekmeye başlayabilirsiniz. İster tohum ister fide Nisan ayı ekim için en ideal aydır. Diğer bir ekim zamanı da Ekim ayında başlar. Güvendiğiniz yerlerden tohum ve fide alın ve her ürünün kendine has yetiştirilme özelliklerini notlar alarak takip edin, her yetiştirdiğiniz ürüne ihtiyacı olanları vermeyi ihmal etmeyin. Hazır paketlenmiş tohumları da tercih edebilirsiniz. Bu paketlerin üzerinde ekilme zamanları ve su istekleri gibi bir çok bilgi yer alır. Bunları mutlaka okuyarak dikkate alınız.

     Burada dikkat edilecek husus tohumun paketlenme tarihi ve ambalajında hava alacak bir deliğin olmamasıdır. Bir yıldan eski paketleri almamaya gayret edin.  Tohumların çimlenme gücü her yıl biraz daha azalacaktır. Ayrıca soğanlı bitkilerin soğanlarının içinin boşalmamış ya da nemden çimlenmeye başlamamış olması gerekir.

 

Sürekli güneş ışığını seven bitkileri birkaç örnek.

• ALOE VERA
• PARA ÇİÇEĞİ
• EÇEVERYA
• PAŞA KILICI
• FESLEĞEN
• PARA AĞACI

Yarı gölge seven bitkileri birkaç örnek.

• ITTIR
• NOEL GÜLÜ
• SIKLAMEN
• ÇAN ÇİÇEĞİ
• ÇUHA ÇİÇEĞİ
• KEÇİ SAKALI
• LOBELYA
• YÜKSÜK OTU
• CAM GÜZELİ

Gölge seven bitkileri birkaç örnek.

• ORTANCALAR
• JAPON ÇINARI
• ORMAN GÜLÜ
• CEZAYİR MENEKŞESİ
• JAPON DEFNESİ
• PAŞA KILICI

 

     Gölge seven bitkiler içinde maalesef sebzeleri sayamıyoruz. Çünkü hangi sebze olursa olsun hepsinin güneşe ihtiyacı vardır. Bu nedenle balkonunuz hiç güneş almıyorsa, sebze yetiştirmeyi denemeyin. Fideler sürekli ışığa ulaşmak için uzayacaktır ve bu nedenle çiçek için gücü kalmayacaktır. Çiçek verse bile meyve oluşumu çok zayıf olacak ve meyvenin alması gerektiği doğal rengi alamayacaktır.